KPI Nedir?

07/03/2023

KPI Açılımı Nedir?

KPI, İngilizce “Key Performance Indicator” teriminin kısaltmasıdır ve Türkçe’ye “Anahtar Performans Göstergesi” olarak çevrilebilir. KPI’lar yani anahtar performans göstergeleri herhangi bir organizasyonun, bir departmanının veya bir çalışanının başarılarını ölçmek ve de belirli hedeflere ulaşmalarını sağlamak amacı doğrultusunda kullanılmakta olan, ölçülebilir ve somut performans göstergelerini ifade eden bir terim, bir kavramdır.

KPI’lar genellikle önceden belirlenmiş olan hedeflerle ilişkilendirilir ve de bu ilişkilendirilmiş olan hedeflere ulaşılması doğrultusunda ne kadar başarılı olunduğunu ölçmek için kullanılmaktadır. Örnek verecek olursak, bir satış departmanı için KPI’lar arasında satış hacmi, müşteri memnuniyeti oranları, müşteri sadakati, satış dönüşüm oranları gibi çeşitli göstergeler yer alabilmektedir. Elbette ki bu belirttiğimiz göstergeler bir departman doğrultusunda verilmiş olan örneklerdir yani farklı departmanların mevcut olan hedefleri doğrultusunda ilişkilendirmiş oldukları farklı göstergeler elbette ki bulunabilir.

KPI’lar, bir organizasyonun veya herhangi bir departmanın performansını değerlendirmek, ilerlemeyi ölçmek, stratejik kararlar almak ve performansı artırmak için kullanılabilmektedir. Bu bağlamda düşünüldüğü zaman KPI’lar bir şirket veya bir departman için oldukça önemlidir çünkü sağlamış olduğu belirttiğimiz özellikleri düşünüldüğü zaman, şirketin veya departmanın gelişmesi için büyük önem arz ederler.

KPI Nedir?

“Key Performance Indicator” (KPI) terimi, açılımdan bahsederken belirttiğimizle eşleşecek biçimde, bir organizasyonun, bir departmanın veya bir çalışanın performansını ölçmek ve belirli hedeflere ulaşmalarını sağlamak için kullanılan ölçülebilir ve somut bir performans göstergesi olarak kullanılmaktadır. Bu bağlamda bu anahtar performans göstergeleri oldukça önemlidir.

KPI’lar, bir ölçüm sistemi oluşturmak için kullanılan ve önceden belirlenmiş olan hedeflerle ilişkilendirilen ölçülebilir ve somut performans göstergeleridir. Yine önceden belirttiğimiz doğrultuda olacağı gibi, bu hedefler, genellikle organizasyonun stratejik amaçlarına, misyonuna veya vizyonuna dayanmaktadır. KPI’lar, bütün bu belirtilenlerin elde edilmesi için büyük yararlara sahip göstergelerdir de denilebilir.

KPI’lar, işletmelerin, organizasyonların veya departmanların performanslarını ölçmek, değerlendirmek, ilerlemeyi takip etmek ve hedeflere ulaşmak için kullanılır. Örneğin, bir satış departmanı için KPI’lar, satış hacmi, müşteri memnuniyeti oranları, müşteri sadakati, satış dönüşüm oranları gibi göstergeler olabilir.

KPI’lar, önceden belirlenmiş hedeflere ulaşılmasına yardımcı olurken, organizasyonların stratejik hedefleri ile uyumlu olması ve işletmelerin performansını izlemesi için gereklidir.

KPI Neden Kullanılır?

KPI’lar, bir organizasyonun, bir departmanın veya bir çalışanın performansını ölçmek ve belirli hedeflere ulaşmalarını sağlamak için kullanılır. KPI’lar, organizasyonların stratejik amaçlarını ve hedeflerini takip etmelerine, performanslarını ölçmelerine ve iyileştirmelerine yardımcı olur. Ayrıca aşağıdaki nedenlerden dolayı kullanılır:

• Performans ölçümü: KPI’lar, organizasyonların performanslarını ölçmek için kullanılır. İşletme veya departmanın performansını izlemek, ilerlemeyi takip etmek ve hedeflere ulaşmak için KPI’lar belirlenir.
• Karar alma: KPI’lar, organizasyonların stratejik kararlar almasına yardımcı olur. KPI’lar, organizasyonların stratejik amaçlarına uygun olarak işletme, departman veya çalışan hedeflerine göre öncelik belirlemede, performansı değerlendirmede ve işletme faaliyetlerini optimize etmede kullanılır.
• Performans iyileştirme: KPI’lar, organizasyonların performanslarını izlemelerine ve iyileştirmelerine yardımcı olur. KPI’lar sayesinde organizasyonlar, hedeflere ulaşmak için gereken değişiklikleri yapabilirler. Örneğin, düşük bir KPI performansı, organizasyonun stratejisini, taktiklerini veya faaliyetlerini gözden geçirme fırsatı verebilir.
• Hedeflerin takibi: KPI’lar, organizasyonların hedeflerini takip etmelerine yardımcı olur. KPI’lar, işletmenin veya departmanın hedefleri ile uyumlu ölçülebilir hedefler belirlemeyi ve takip etmeyi sağlar.
• Performansın paylaşılması: KPI’lar, organizasyonların performanslarını paylaşmalarına ve çalışanların motivasyonunu artırmalarına yardımcı olur. Organizasyonun veya departmanın performansının paylaşılması, çalışanların ilgilerini ve motivasyonlarını artırmak için bir fırsat sunar.

KPI Belirleme Yöntemleri Nelerdir?

KPI belirleme yöntemleri, organizasyonun stratejik hedeflerine ve faaliyetlerine uygun, ölçülebilir ve somut performans göstergeleri belirlemek için kullanılır. Elbette ki her departman birbirinden farklı hedeflere sahip olacağı için kullanacakları yöntem de değişkenlik gösterebilmektedir. Bu bağlamda KPI belirleme yöntemlerinden bahsedecek olursak belirtilen yöntemler şunları içerebilir:

• SMART Kriterleri: KPI’lar, SMART kriterleri ile belirlenebilir. Bu kriterlere göre KPI’lar, belirli, ölçülebilir, ulaşılabilir, relevant (uygun), zamanında (time-bound) olmalıdır. Örneğin, bir departmanın müşteri memnuniyeti oranı, SMART kriterlerine uygun bir KPI olabilir.
• Balanced Scorecard: Balanced Scorecard (dengeli skor kartı), organizasyonların stratejik hedeflerini belirleyerek, bunları KPI’larla eşleştirerek takip etmelerine yardımcı olur. Balanced Scorecard, dört farklı perspektife dayanır: finansal perspektif, müşteri perspektifi, iç işleyiş perspektifi ve öğrenme ve gelişim perspektifi. Bu perspektifler, organizasyonların faaliyetlerini ve performansını farklı açılardan değerlendirmelerine yardımcı olur.
• Benchmarking: Benchmarking, organizasyonların diğer benzer organizasyonlarla performanslarını karşılaştırmalarına yardımcı olur. Benchmarking, organizasyonların performanslarını değerlendirmelerine ve iyileştirmelerine yardımcı olur. Bu yöntem, organizasyonlar arasındaki en iyi uygulamaları paylaşmayı sağlar.
• SWOT Analizi: SWOT analizi, organizasyonların güçlü ve zayıf yönlerini değerlendirerek fırsatları ve tehditleri belirlemelerine yardımcı olur. SWOT analizi, organizasyonların stratejik hedefleri belirlemelerine ve KPI’larını buna göre belirlemelerine yardımcı olur.
• Veri Analizi: KPI’lar, organizasyonların var olan verilerine dayanarak belirlenebilir. Bu veriler, organizasyonların stratejik hedeflerine uygun olarak analiz edilerek, KPI’lar belirlenebilir. Bu yöntem, organizasyonların veri toplama, depolama ve analiz etme yeteneklerine dayanır.

KPI Belirlerken Süreçleri Nelerdir?

KPI yani Türkçe ifade etmek gerekirse anahtar performans göstergesi belirlenirken belli başlı süreçler mevcuttur. Bu süreçleri kısaca aşağıda belirterek ve madde madde açıklayacak olursak:

• Stratejik hedefleri belirleme: Öncelikle organizasyonun stratejik hedefleri belirlenir. Bu hedefler, organizasyonun ana faaliyet alanlarına ve uzun vadeli hedeflerine göre belirlenir.
• Kritik başarı faktörlerini belirleme: Stratejik hedefler belirlendikten sonra, bu hedeflere ulaşmak için önemli olan faktörler belirlenir. Bu faktörler, organizasyonun başarısı için kritik öneme sahip olan faktörlerdir.
• Ölçülebilir hedefler belirleme: Kritik başarı faktörleri belirlendikten sonra, bunları ölçülebilir hedeflere dönüştürmek önemlidir. Bu hedefler, sayısal verilerle ölçülebilen ve belirli bir süre içinde ulaşılması hedeflenen hedeflerdir.
• KPI’ları belirleme: Ölçülebilir hedefler belirlendikten sonra, bunları izlemek için KPI’lar belirlenir. KPI’lar, organizasyonun stratejik hedeflerine ve kritik başarı faktörlerine uygun olarak belirlenir.
• Veri kaynaklarını belirleme: KPI’ların ölçülebilir olması için, uygun veri kaynakları belirlenmelidir. Veri kaynakları, organizasyonun mevcut veri kaynaklarından veya yeni veri toplama yöntemlerinden oluşabilir.
• KPI’ları takip etme: KPI’lar belirlendikten sonra, bunların düzenli olarak takip edilmesi ve raporlanması önemlidir. Bu raporlar, organizasyonun performansını değerlendirmesine ve gerekirse müdahale etmesine yardımcı olur.
• KPI’ları sürekli gözden geçirme: KPI’lar, organizasyonun faaliyetleri ve stratejik hedefleri değiştikçe sürekli olarak gözden geçirilmelidir. Bu, organizasyonun hedeflerine uygun olarak KPI’larını güncelleme ve yeniden belirleme ihtiyacını belirlemesine yardımcı olur.

KPI Türleri Nelerdir?

KPI’lar, her bir organizasyonun hedeflerine ve faaliyetlerine göre farklı türlerde olabilir. Her işletme veya her departman sahip oldukları kendi hedefleri doğrultusunda fakrlı Bu bağlamda KPI türlerinden kısaca bahsedecek ve açıklayacak olursak:

• Finansal KPI’lar: Gelir, karlılık, nakit akışı, yatırım getirisi gibi finansal performansı ölçen KPI’lar.
• Müşteri KPI’ları: Müşteri memnuniyeti, sadakati, müşteri kazanımı ve kaybı gibi müşteri ilişkileri performansını ölçen KPI’lar.
• İş süreçleri KPI’ları: İş süreçlerinin verimliliği, hataların oranı, işlem süreleri gibi operasyonel performansı ölçen KPI’lar.
• Personel KPI’ları: Personel memnuniyeti, eğitim ve gelişim, işten ayrılma oranları gibi insan kaynakları performansını ölçen KPI’lar.
• Pazarlama KPI’ları: Pazar payı, marka farkındalığı, reklam etkinliği gibi pazarlama performansını ölçen KPI’lar.
• İnovasyon KPI’ları: Yeni ürün ve hizmetlerin geliştirilmesi, fikri mülkiyet hakları gibi inovasyon performansını ölçen KPI’lar.
• Sosyal Sorumluluk KPI’ları: Sürdürülebilirlik, toplumsal etki, çevre dostu uygulamalar gibi sosyal sorumluluk performansını ölçen KPI’lar.

Organizasyonun hedefleri ve faaliyetleri doğrultusunda belirlenen KPI’lar, organizasyonun performansını ölçmek ve hedeflere ulaşmak için kullanılır.

KPI Örneği

Farklı organizasyonların KPI’ları farklı olabilir. Ancak, bazı yaygın KPI örnekleri şunlardır:

• Gelir: Satış gelirleri, brüt kar marjı, net kar marjı, satış başına düşen gelir gibi finansal KPI’lar.
• Müşteri memnuniyeti: Müşteri memnuniyeti oranları, müşteri şikayetlerinin çözüm süresi, müşteri sadakati oranları gibi müşteri ilişkileri performansını ölçen KPI’lar.
• Operasyonel verimlilik: İşlem süreleri, hata oranları, üretim miktarları gibi iş süreçleri performansını ölçen KPI’lar.
• İşgücü verimliliği: Personel devir oranı, işe alım süreleri, personel memnuniyeti, eğitim oranları gibi insan kaynakları performansını ölçen KPI’lar.
• Pazarlama etkinliği: Pazar payı, marka farkındalığı, müşteri kazanım oranları, reklam dönüşüm oranları gibi pazarlama performansını ölçen KPI’lar.
• İnovasyon etkinliği: Yeni ürün geliştirme süreleri, fikri mülkiyet hakları sayısı, yenilikçi ürünlerin piyasaya sürülme oranları gibi inovasyon performansını ölçen KPI’lar.
• Sürdürülebilirlik: Atık oranları, enerji tasarrufu, karbon ayak izi, çevre dostu uygulamalar gibi sosyal sorumluluk performansını ölçen KPI’lar.

Bu KPI’lar, organizasyonların hedeflerine ve faaliyetlerine göre değişebilir. Bu nedenle, organizasyonlar kendi özel ihtiyaçlarına uygun KPI’lar belirleyebilir.